Post-Truth

Fjalori i Oksfordit ka përcaktuar fjalën “post-truth” (pas-të-vërtetës) si fjalën më të rëndësishme të vitit 2016. Fjala ‘post-truth’ përcakufizohet nga fjalori si mbiemër ‘që ka lidhje me ose që përcakton rrethana në të cilat faktet, të vërtetat objektive ndikojnë shumë më pak në formimin e opinionit publik se sa ndjellja që iu bëhet emocioneve apo besimeve personale të paracaktuara. Redaktorët e fjalorit vunë në dukje se përdorimi i termit ‘post-truth’ në vitin 2016 ishte rritur gati 2000 % në krahasim me vitin e kaluar. Kjo rritje e jashtëzakonshme ka pasur lidhje të drejtpërdrejtë me referendumin për BE-në në Mbretërinë e Bashkuar dhe fushatën e zgjedhjeve presidenciale në Shtetet e Bashkuara.

Edhe në shqip ne përdorim togfjalësha si ‘pas-luftës’, ‘pas-dasmës’ ose edhe shprehjen popullore ‘si kofini pas-të-vjeli’, për të përshkruar një periudhë në të cilën diçka ka mbaruar dhe një situatë krejt tjetër mbizotëron. ‘Post-truth’ pra përdoret për të treguar se të vërtetës i ka ikur koha, me faktet s’merret më njeri, dhe njerëzit orientohen nga emocionet, nga ndjenjat dhe paragjykimet. Pikërisht këtyre dijnë t’iu drejtohen më së mirë politikanët, duke i shfrytëzuar ato për përfitimet e tyre. Faktet janë kthyer në diçka të bezdishme, të neveritshme, që ua ngrenë nervat njerëzve. Nuk është çudi që urrejtja, racizmi, nacionalizmi ekstrem, e kanë mbytur logjikën dhe faktet. Prandaj sheh njerëz jeta e të cilëve varet nga programet sociale të votojnë në masë për partinë që premton shkurtimin e programeve sociale; punëtorë të varfër që ankohen se nuk iu dalin paratë, të votojnë për kandidatin që iu premton se do t’i pakësojë taksat e të pasurve; imigrantë që votojnë për masa të rrepta kundër imigrantëve; njerëz që dëshirojnë të lutfojnë korrupsionin dhe votojnë për kandidatët më të korruptuar; konservatorë që duan familje të rregullta e të pastra, që votojnë për manjakë seksualë të deklaruar. Rëndësi ka kush të prek telat e zemrës, jo kush të jep fakte me të cilat duhet të lodhësh kokën. Eshtë epoka e pas-të-vërtetës.