Barcelona – shënime udhëtimi (Pjesa e parë)

Zakonisht, përpara se të shkoj në një qytet, bëj një plan të detajuar të muzeve dhe vendeve që dua të vizitoj atje bazuar në njohuritë e mija paraprake dhe në këshillat e udhëtarëve të tjerë që tani i gjen me bollëk në Internet. Por për Barcelonën nuk parapërgatita asgje. Përse e bëra këtë gabim?

Nuk e di. Ndoshta ngaqë udhëtimi në Europë këtë verë përfshinte shumë pika të tjera. Ndoshta ngaqë mendova se atje do të kaloja një javë dhe do të kisha kohë të planifikoja me të mbërritur. Por ndoshta edhe ngaqë nuk kam qënë ndonjëherë i tërhequr fort nga kultura spanjolle – me përjashtim të Servantesit dhe Dalisë. Për Spanjën unë kam pasur njohuri të cekta, ndërsa për Barcelonën dija shumë pak – kryesisht që ishte qendër e kulturës katalane, që kishte nxjerrë një arkitekt të famshëm, Gaudin, dhe që, natyrisht, dominonte futbollin europian. Prandaj veç Gaudit dhe Camp Nou-t, s’prisja të shihja ndonjë gjë të madhe.

Që në aeroport kuptova se gabimi i bërë duhej korrigjuar urgjentisht. Kisha mbërritur në një qytet të mrekullueshëm, me hapësira dhe art pafund. Duke pritur të dilnin valixhet nga avjoni mësova se është i qyteti i pestë më i madh i Europës, pas Londrës, Parisit, Romës dhe zonës industriale të Ruhrit. Ka një histori të vjeër dhe tepër interesante, një botë shpirtërore krejt unike, dhe një kombinim të përsosur midis antikes dhe modernes. Për vizitorin qyteti është një thesar gjigand që pret të eksplorohet.

1.      BCN dhe Gaudi

Gaudi është qytetari më i rëndësishëm në historinë e Barcelonës. Është, si të thuash, mishërimi i shpirtit të atij qyteti. Një tregues i rëndësisë së Gaudit janë turmat e pafund të turistëve që vërtiten nëpër qytet sa nga një vepër e tij në tjetrën, duke hapur kuletat pa kursim dhe duke shkrepur aparatet fotografikë çdo sekondë.

Antoni Gaudi është një nga superstarët e arkitekturës botërore. I lindur në mes të shekullit të 19të, mbahet si ushtruesi më i njohur i Modernizmit Katalan, me vepra që pasqyrojnë tre pasionet më të mëdha të jetës së tij – arkitekturën, natyrën, dhe fenë.

E nisëm gjurmimin e veprave të Gaudit duke kërkuar Casa Batllo në Passeig de Gracia që rrezaton nga Plaza de Catalunya (një nga sheshet kryesore të qytetit). Diku në krah të majtë dallohet qartë i mbiquajturi Blloku i Mospërputhjes (Manzana de la Discordia), që përbëhet nga ndërtesa të projektuara prej katër arkitektëve modernistë: Lluis Domenech i Montaner, Antoni Gaudi, Joseph Puig i Cadafalch dhe Enric Sagner. Secili arkitekt ka pasur kokën e vet, prandaj ndërtesat nuk përputhen as me njëra tjetrën dhe as me lagjen përreth. Megjithatë, ato përputhen si vlera artistike dhe përbëjnë një tërheqje për turistët. Veçanërisht Casa Batllo e Gaudit, që dallohej qartë edhe nga stili, edhe nga numri i njerëzve të grumbulluara përpara saj.

Rreth 500 metra me tutje ndodhet një nga kryeveprat e Gaudit – La Pedrera. 

Kronologjikisht projekti i fundit i arkitektit, ajo është konceptuar si ndërtesë me apartamente për të varfërit, qeraja e të

cilës do të paguhej pjesërisht nga bashkia. Gaudi e bëri aq të bukur, saqë s’mund t’iu lihej të varfërve – iu kaloi turistëve.



Per fat të keq këtë vit fasada e saj po restaurohej, kështuqë patëm mundësi të shijonim vetëm terracën e famshme dhe pjesën e brendshme, apartamentet, të cilët flisnin shumë për mënyrën e jetesës në fillim të shekullit të njëzetë.

  

Padyshim kryevepra e Gaudit, ajo që ka përpirë gjithë frymëzimin dhe gjenialitetin e tij, është

Sagrada Familia, një kishë gjigande e filluar në 19 mars 1882 dhe që vazhdon të ndërtohet edhe sot e kësaj dite.

 

 Sagrada Familia do të thotë Familja e Shenjtë, dhe koncepti i familjes së shenjtë është në qendër të krijimit.
 Vizitori i Sagradës nuk di me çfarë të mahnitet më parë, me pamjen e jashtme imponuese, me detajet e pafund në të katër anët, me simbolizmin, apo me pjesën e brendshme që të le pa frymë.

Gaudi nuk shkëput asnjëherë dashurinë për natyrën nga pasioni i tij per fenë. Kolonat në pjesën e brendëshme të kishës përfaqësojnë pemët dhe degët e tyre – ato nuk vazhdojnë drejt, por hapen në forma nga më spektakularet. 

 

 Edhe nga jashtë gjen me shumicë motive të pemëve, frutave, zogjve dhe kafshëve, të gjithë natyrës.

 

Sagrada përdoret më tepër si atraksion turistik se sa si faltore. Besoj se mbi 90 përqind e njerëzve që hyjnë aty në një ditë të zakonshme paguajnë për të parë mrekullinë krijuese të Gaudit dhe jo për t’u lutur, megjithëse simbolizmi fetar mbizotëron në çdo detaj. 

Thuhet se një nga arsyet përse Sagrada Familja nuk përfundohet, megjithë përparimin e teknologjisë, është ngaqë Barcelona mendon se ashtu siç është mund të shfrytëzohet më mirë për turizëm. Ekonomia mbi të gjitha.

Në pjesën e bodrumit të kishës (crypt) është organizuar një muze interesant që shpjegon me hollësi procesin e krijimit të Sagradës nga Gaudi, maketet dhe projektet e tij pafund. Mua m’u duk si një shkollë e përsosur për arkitekturën.

 Një tjetër mrekulli e Gaudit është Park Guell. Konti Eusebi Guell duhet të ketë qënë një nga njerëzit më të pasur të Barcelonës. Në dallim nga ca njerëz të pasur në nja dy vende që njohim ne, Guell e përdorte pasurinë edhe për të bërë diçka të bukur. Natyrisht, ai kishte gjetur Gaudin, të cilit i kishte dhënë liri të plotë krijuese. Dhe Gaudi duket se e ka përdorur pa kursim lirinë e tij, pasi në Park Guell duket qartë që fantazia e arkitektit të madh nuk ka kufizime.

Parku është ndërtuar në një kodër të quajtur EL Carmel, në lagjen Gracia të Barcelonës dhe kap një sipërfaqe prej 17 hektarësh. U mendua fillimisht si një bllok banimi ku do të ngriheshin rreth 60 shtëpi, por si duket projekti nuk eci. Vetëm dy shtëpi përfshihen sot

në këtë park që gjithsesi është i mrekullueshëm dhe mbrohet nga UNESCO për vlerat e vete artistike dhe arkitektonike.

Dy fjalë shtesë për Gaudin dhe marrëdhënien e tij me Zotin. Gaudi padyshim ka qënë një arkitekt dhe artist gjenial dhe ishte i bindur që gjenialiteti dhe frymëzimi i tij buronin drejtpërdrejt nga i plotfuqishmi. Prandaj edhe pjesën më të madhe të veprës dhe jetës së tij ia përkushtoi pikërisht Zotit dhe fesë. Një ditë në vitin 1926, kur ishte 74 vjeç dhe tepër i njohur në të gjithë botën, Gaudi po kthehej në shtëpi nga kisha ku shkonte rregullisht për t’iu falur Zotit. I menduar siç ishte, e përfshin një tramvaj dhe e hedh në cep të rrugës. Disa kalimtarë iu afruan, por nuk e njohën kush ishte. I kontrolluan xhepat dhe nuk i gjetën asnjë dokument. Atëherë, duke menduar se ishte ndonjë i varfër i pastrehë, e morën dhe e çuan në një spital për të varfërit. Aty ai vdiq i vetmuar, pa asnjë njeri të dashur përreth, si një varfanjak pa asnjë qindarkë në xhep. Sot veprat e Gaudit janë tërheqja kryesore për visitorët e Barcelonës. Ato i sjellin qytetit dhe qytetarëve katalanas miliona euro të ardhura, punësojnë me mijëra njerëz dhe kënaqin me qindra-mijëra të tjerë.