Biblioteka e Librave të Djegur

Në kohën e Nazizmit në Gjermani letërsia e konsideruar si ‘anti-gjermane’ digjej publikisht. Librat e padëshirar mblidheshin pirg dhe iu vihej zjarri. Ishte një veprim i llogaritur për të përhapur tmerr dhe frikë.
40 vjet pas rënies së nazizmit një qytetar gjerman filloi të mblidhte atë që do të njihej më vonë si Biblioteka e Librave të Djegur. Georg P. Salzmann (1929-2013) nisi të grumbullonte libra të ndaluar. I ati kishte qënë nazist dhe kishte vrarë veten në vitin 1945, ngjarje kjo që Salzmann, ende adoleshent e kishte përjetuar me shumë dhimbje. Më pas ai u dha pas letërsisë dhe filloi pasionin e tij të vërtetë, mbledhjen e librave të ndaluar prej nazistëve. Salzmann arriti të mbledhë rreth 12000 libra të cilat ia shiti Universitetit të Aubsburgut në 2009.

Sot Biblioteka e Librave të Djegur është pjesë e Bibliotekës së Studimeve Gjermanike të universitetit. Librat e përmbledhjes së Salzmannit janë kryesisht botime para vitit 1933, që më vonë, për arsye të ndryshme, u bënë të padëshirueshëm për Nazistët. Pjesa më e madhe e tyre janë autorë hebrej. Të tjerë janë autorë socialistë apo komunistë, si edhe autorë kundër luftës, të cilët kishin kaluar përmes tmerreve të Luftës së Parë Botërore, pacifistë, si Erich Maria Remark, që kundërshtonin tmerret e luftës duke i përshkruar realisht ato në romanet e tyre.

Georg P. Salzmann e filloi mbledhjen e librave të ndaluar në vitin 1976. Libri i parë që bleu ishte “Beteja”, nga Ernst Weiss, botuar që në 1916. Ernst Weiss ishte mjek hebre, që emigroi në Francë. Në 1940 kur nazistët pushtuan Parisin ai u hodh nga dritarja që të mos e kapnin të gjallë. Kur filloi djegia e librave në vitet 1930 nga Gjermania ishin larguar shumë autorë të ndaluar, por jo të gjithë.

Universiteti nuk e pati të lehtë t’i blinte librat, pasi Salzmann nuk pranonte të ndahej prej tyre. Ai kishte frikë se mos librat do të viheshin në ndonjë fond të rezervuar për studiuesit dhe nuk do të ishin të lira për t’u përdorur nga kushdo. Për këtë arsye, biblioteka e universitetit vendosi që librat të ishin të hapur për të gjithë.

Çfarë literature digjnin nazistët në Gjermani?

Librat e tradhëtarëve, emigrantëve dhe autorëve nga vende të huaja që mendoheshin se sulmonin ose denigronin Gjernaminë e Re (H. G. Wells, Romain Rolland);

Letërsia e Marksizmit, Komunizmit dhe Bolshevizmit;

Letërsia pacifiste;

Letërsia me prirje dhe qëndrime liberale, demokratike dhe krijime që përkrahnin Republikën e Weimarit (Walther Rathenau, Heinrich Mann, Thomas Mann);

Të gjitha shkrimet historike që kishin për qëllim denigrimin e origjinës, shpirtit dhe kulturës së popullit gjerman, ose që të dëmtonin strukturën racore dhe idenë e Volk-ut, ose që mohonin rëndësinë e figurave historike duke mbështetur barazinë e masave, dhe që kërkonin t’i tërhiqnin masat drejt baltës (Emil Ludwig);

Shkrime të natyrës filosofike dhe shoqërore përmbajtja e të cilave merrej me ndriçimin shkencor të Darvinizmit dhe Monizmit modern (Ernst Haeckel);

Libra që propagandonin ‘art’ dekadent, pa gjak, ose thjesht konstruktivist (George Grosz, Otto Dix, Bauhaus, Felix Mendelssohn);

Shkrime mbi seksualitetin apo mbi edukatën seksuale që i shërbenin qëllimeve egocentrike të individit dhe që rrjedhimisht, shkatërronin krejtësisht parimet e racës dhe Volk-ut (Magnus Hirschfeld);

Shkrimet dekadente, shkatërruese dhe anti-Volk të liberatëve të ‘Asfalti dhe Qytetërimi” (Oskar Maria Graf, Heinrich Mann, Stefan Zweig, Jakob Wassermann, Franz Blei);

Letërsia e autorëve hebrej, pavarësisht nga fusha;

Letërsia argëtuese popullore që e trajton jetën dhe qëllimet e saj në mënyrë artificiale, jo-realiste dhe të sheqerosura, bazuar në pikëpamjet e shtresave të pasura dhe borgjezisë për jetën;

Letërsia nacionaliste dhe patriotike e shkruajtur keq;

Pornografi dhe letërsi erotike nga autorë hebrej;

Të gjithë librat që ulnin vlerat e pastërtisë gjermane.

(Shkruar me materjale te mara nga BBC dhe Wikipedia)

Librat janë seksi

Një vrull dhe një enthusiazëm i rrallë u ndje në sulmin ndaj Mirela Kumbaros pas postimit të një thënie të John Waters. U ngritën me kuç e me maç për të shprehur mllefin, duke shpalosur jo vetëm shkallën e lartë të etikës, por edhe aftësitë për të përdorur ironinë, sarkazmën dhe humorin shpotitës. Jo të paktë ishin ata që u përpoqën të dëshmonin se ishin në gjendje të bënin seks pa praninë e librave dhe se leximi, ose mungesa e plotë e tij nuk mund t’i pengonte aspak të demonstronin virilitetin. A thua është ndonjë sekret i madh që seks bëjnë edhe zhabat, edhe minjtë, edhe mickonjat, edhe gjithë qëniet e tjera që s’ia kanë haberin e Kafkës, Dostojevskit apo Gabriel Garcia Markezit.

Mirela Kumbaro është Ministre e Kulturës dhe fakti që mban një post politik e bën atë të goditshme për arsye politike. Prandaj kuptohet që gjithçka thotë ajo iu jep kundërshtarëve të saj politikë rastin për ta goditur. Por në këtë rast nuk goditet pozicioni i saj politik, por një nismë që duhet përkrahur, ose të paktën duhet  diskutuar qetësisht pasi është mbi politikën.

Prandaj do të ndalem te mesazhi dhe jo te Ministrja, të cilën as e njoh, as nuk e kam ndjekur si politikane dhe as që më intereson se si ka votuar deri tani në Parlament. Të paktën nuk më intereson për këtë që po diskutoj.

Mesazhi më duket shumë i mirë, i qytetëruar. Citimi i fjalëve të John Waters, “If you go home with somebody, and they don't have books, don't fuck 'em!” është një shprehje me humor e idesë që të qënit i kënduar i bën, ose duhet t’i bëjë njerëzit më tërheqës se sa të qënit kokërr injoranti. Mesazhi i bën thirrje të rinjve të mos tërhiqen thjesht nga muskujt, gjokset e kërcyer, vithet mbledhura dhe flokët dëndur sipër kokëve boshe, por të fillojnë të mendojnë që edhe dija e leximi janë vlera. Ideja për ta bërë leximin ‘cool’ është shprehur qartë. Sot kur vlerësohen kryesisht paratë, kotësia, forca fizike, pushteti, dhe anë periferike të personalitetit dhe kur të qënit njeri i ditur, i lexuar, elokuent shihet edhe me përbuzje, kjo thirrje ka vërtet vlera.

A është vulgare thënia dhe a i shkon një Ministreje ta citojë atë? Kjo mund të diskutohet. E formuluar nga John Waters para pesëdhjetë vjetësh fjalia është cituar dhe stër-cituar nga intelektualë, njerëz të shkolluar e me standarte pak a shumë të pranueshme etike pa ia vrarë veshin kujt. Kumbaro ka bërë mirë që e ka lënë në origjinal, pasi tingëllon më pak ofensiv. Më mirë do të bënte ta kishte vënë në thonjëza, për të treguar që nuk janë fjalët e saj dhe për t’i dhënë të drejtën autorit. Por, ndoshta Twitteri nuk le shumë vend për skrupulozitet akademik.

Mesazhi i drejtohet asaj pjese të shoqërisë që di të lexojë anglisht, ka moshën për të bërë seks, hyn e del nëpër shtëpi shokësh e shoqesh dhe e ka idenë përse bëhet fjalë. Kjo kategori nuk besoj se fyhet nga përdorimi i një fjale që fillon me ‘f’ në anglisht, sepse e ka atë fjalë pjesë të jetës së përditshme, jo tabu. Pra Kumbaro ia ka përshtatur gjuhën audiencës, është ulur në nivelin e saj duke e ftuar atë të ngjitet pak më lart, në nivelin e atyre që lexojnë. Fjala është lejuar, përse jo, edhe për të shkaktuar pak sensacion, publicitet. Edhe ky duket hap i mençur. Unë jo vetëm që nuk shoh asgjë të keqe te postimi i Kumbaros, por përkundrazi, shoh një nismë që duhet përkrahur. Me një fjalë, unë e përkrah idenë që librat janë seksi.