Dashuria mbi nënshtrimin

Kjo fotografi ka disa vjet që qarkullon në internet duke mahnitur shumë njerëz me aktin e heshtur, por thellësisht të guximshëm të mospajtimit me shumicën. Padyshim, në atë foto mund të ketë edhe shumë të tjerë që nuk e kanë përkrahur, ose nuk e kanë dashur regjimin nazist, por veprimi, ose mosveprimi i atij burri që qëndron duarkryq teksa të tjerët shprehin besnikërinë është i rrallë. Veçanërisht po të kihet parasysh që përballë këtyre njerëzve që përshëndesin me dorën e shtrirë ndodhet vetë Hitleri.

August Landmesser

I pabinduri quhet August Landmesser. Fotoja është marrë në 13 Qershor 1936 në kantjerin detar Blohm + Voss ku ai punonte dhe ku, krejt papritur u çfaq për vizitë vetë Fyrheri. Mesa duket Landmesser nuk ka mundur ta detyrojë veten të ngrerë dorën lart për të përshëndetur një njeri që në atë kohë ai nuk e honepste.

Historia e August Landmesserit është vërtet interesante. Fillimisht, duke dashur të ecte në karrierë ai u regjistrua në rradhët e Partisë Naziste. Por më vonë, ai ra në dashuri me Irma Eckler një vajzë çifute dhe shumë shpejt e kuptoi se duhej të zgjidhte midis dashurisë dhe partisë. Fotoja tregon se ai ka zgjedhur të parën. 

Irma Eckler

Fejesa i solli përjashtimin nga partia. Ata u martuan dhe lindën një vajzë. Në 1937 u përpoqën familjarisht të kalonin në Danimarkë, por nuk mundën, sepse u kapën në kufi. August Landmasser u akuzua për shnderim të racës dhe u fut në burg për një periudhë të shkurtër. Më vonë ata u përpoqën përsëri të dilnin nga Gjermania, dhe përsëri u kapën. Irma u dërgua sa në një burg, në një kamp përqëndrimi, ku edhe lindi vajzën e tyre të dytë. Të dyja vajzat u morën nga shteti dhe iu dhanë për t’i rritur dhe edukuar familje të tjera. Irma vdiq në vitin 1942 në dhomat e gazit në Bernburg. August Landmesser u lirua nga burgu në 1941, por më vonë, kur Gjermania naziste ishte keq për trupa ushtarësh, u mobilizua me forcë në një njësi ish-të burgosurish dhe u dërgua në Kroaci. Aty u vra katër muaj para mbarimit të luftës.

Një histori e dhimbshme ndër shumë të tjera të ngjashme. Megjithatë, nuk mund të mos admirosh forcën e karakterit të këtij njeriu të thjeshtë i cili nuk ia nënshtroi diktaturës dashurinë.

Nuk di ç’paralele mund të bëhen me ne shqiptarët. Përpara disa ditësh hodha për diskutim në një status idenë e nënshtrimit tonë kolektiv në diktaturë. Ne i kemi pasur jashtëzakonisht të paktë zërat kundërshtarë, qoftë edhe të këtij karakteri, të qëndrimit të heshtur e duarkryq kur të tjerët përshëndesnin me zell. Statusi gjeti mbështetje, siç pati edhe shumë reagime e shumë rrahje gjoksi, por ndonjë August Landmesser nuk u çfaq gjëkundi. E keqja është që ata njerëzit që dikur përshëndesnin me dorën lart ose me grushtin pranë ballit, tani kanë ngritur gishtin tregues për t’ia tundur para syve në mënyrë akuzuese njëri-tjetrit. Këta janë trimat që akërrehen dhe ulërasin 30 vjet pasi ka mbaruar davaja.

Megjithatë, nesër është Shën Valentini dhe unë shpresoj që këto rreshta të lexohen si një histori që flet për fitoren e dashurisë mbi nënshtrimin ndaj diktaturës. Në fund të fundit, diktaturat dhe dashuria nuk kanë shkuar kurrë mirë me njëra-tjetrën.

Popull monumental

Bashkia e Sarandës ka vendosur të heqë nga lulishtja kryesore e qytetit bustin e Hillary Clintonit. Mësohet se këshilli bashkiak i qytetit ka shpallur konkursin dhe po kërkon mjetet financiare për të ngritur bustin e Betsy DeVos. “Me këtë zëvendësim, këshilli bashkiak i qytetit do të shprehë përkrahjen ndaj zhvillimit të arsimit, shkencës

dhe përparimit shoqëror. Profesoresha Betsy DeVos njihet si reformatore e shquar e sitemit arsimor,” tha për shtypin zëdhënësi i Bashkisë.

Ndërkohë, për të kursyer fondet, Kryeministria po diskuton nxjerrjen e një urdhëresë që bustet e personaliteteve botërore në qendër të qyteteve shqiptare të bëhen prej plasteline. Në këtë mënyrë, materjali i përdorur nuk shkon dëm. Me plastelinën e bustit të Betsy DeVos në të ardhmen mund të bëhet busti i George Sorosit, mjafton që t’i ntrashet ca koka dhe t’i shkurtohen pak flokët. E njëjta sasi plasteline mund të përdoret për bustin e Erdoganit, Mugabes dhe personaliteteve të tjerë botërorë, sipas rastit.

Një debat i ngjashëm është hapur edhe në Prishtinë, veçanërisht në lidhje me të ardhmen e statujës gjigande të Presidentit Clinton. Për këtë është ngritur një grup studimor nga qeveria e Kosovës, i cili ka arritur në përfundimin se në rastin e një vizite iminente nga Presidenti Trump nuk është fare e nevojshme që të zhvendoset statuja. Mjafton t’i mbulohet koka me ndonjë qese plastmasi dhe të zëvendësohet emri poshtë.

Qeveritë e Kosovës dhe të Shqipërisë po diskutojnë edhe për hapjen e një varreze të përbashkët bustesh e monumentesh diku në rrethinat e Kukësit.