Zbardhet letra që Sekretari i Parë i KQ të Bashkimit
Sovietik, Mikail Gorbaçov i ka drejtuar
Sekretarit të Parë të KQ të PPSH-së Ramiz Alia.*
Shtator 1989
I dashur tavarish Ramiz,
Po ju dërgoj këtë letër dhe materialin përcjellës, megjithëse
Partia Komuniste e Bashkimit Sovietik dhe Partia e Punës së Shqipërisë nuk kanë
marrëdhënie. Kjo nuk na pengon ne, komunistët rusë, që të ruajmë respekt, nderim
dhe dashuri të veçantë për komunistët shqiptarë dhe të shqetësohemi seriozisht
për fatin e tyre. Në fakt, e ardhmja e komunistëve shqiptarë është preokupimi
kryesor për ne në këto ditë kur komunizmit në përgjithësi duket se po i vjen
fundi dhe kur unë, personalisht, po ndikoj më tepër se kushdo për shpejtimin e
këtij fundi.
Megjithëse ju nuk pranoni të vini në mbledhjet tona (pavarësisht
nga lutjet e vazhdueshme), ne e ndjejmë për detyrë t’iu njoftojmë, pasi e kemi
të qartë që ju jeni fanar ndriçues i komunizmit staliniano-enverist në Europë
dhe në Botë, ideale për të cilat, siç dihet, unë s’kam pikë konsiderate.
Prandaj, më lejoni t’iu informoj për marrëveshjen e Katovicës,
Poloni, ku ne, udhëheqësit e vendeve komuniste diskutuam në fshehtësinë më të
madhe dhe vendosëm për të ardhmen e secilit vend.
Kuptohet, qëllimi i këtij plani është që të lemë në pushtet
komunistët. Për këtë, vendosëm pranimin e sistemit shumëpartiak në të gjithë
vendet ish-komuniste, me kusht që ne t’i organizojme vetë partitë e ndryshme
duke vënë njerëz të caktuar në krye të tyre. Këta njerëz s’ka nevojë të jemi
ne. S’ka nevojë të jenë as fëmijët apo farefisi yne. Po cilët do të jenë ata? Këtë
do ta shpjegojmë më poshtë.
Duhet sqaruar që në fillim se ne bëmë disa përjashtime nga përpjekjet
tona. Për shembull, menduam ta të mos e çajmë fare kokën për Gjermaninë
Lindore, pasi nuk kemi ndonjë dashuri të veçantë për komunistët gjermanë dhe
s’kemi përse i ndihmojmë ata të rrijnë në pushtet. Megjithëse gjermanolindorët kanë
qënë shumë afër Moskës, ne duam më shumë komunistët shqiptarë dhe element të
caktuar në Partinë tuaj. Po kështu, nuk kemi ndonjë dashuri të veçantë as për
komunistët polakë, çekosllovakë, dhe hungarezë. Vullnetarisht kemi hequr dorë edhe
nga ndihma për komunistët e vendeve Balltike, pavarësisht se këto vende janë
ende pjesë e BS dhe shumë anëtarë partie atje janë rusë etnikë. Të gjithë këta do t’i lëmë në dorë të borgjezisë
europiane, SHBA-ve dhe imperializmit në përgjithësi. Ndërsa komunistët
Jugosllavë i kemi bezdi, prandaj kemi vendosur t’i vemë në sherr me njëri-tjetrin,
që të vriten e të sakatohen, dhe që pastaj nga Jugosllavia të dalin gjashtë-shtatë
shtete me të cilat nuk kemi vendosur ende çdo të bëhet. Sa për Rumaninë, vendosëm të dënojmë me
vdekje Çausheskun dhe të shoqen, dhe të ndihmojmë komunistët Romunë që nuk janë
në pushtet tani.
Të gjitha këto masa i morëm megjithëse shkojnë në kundërshtim
të drejtpërdrejtë me interesat gjeopolitike të Rusisë dhe Bashkimit Sovietik. Por
për ne, hë për hë, kanë më shumë rëndësi disa komunistë ose elementë të caktuar
me prirje të veçanta, të cilët kemi vendosur t’i bëjmë trashëgimtarë të
pushteteve në Rusi, Ukrainë, Bullgari, Rumani, Moldova, Azerbajxhan, Armeni,
Turkmenistan, Kazakistan dhe, veçanërisht, në Shqipëri. Ekspozenë e mëposhtme
po e përqëndroj te Shqipëria, pasi kjo lidhet drejtpërdrejt me ju. Dua t’iu
siguroj se mbledhja e fshehtë e Katovicës, nga gjashtë ditë punimesh, katër ia
kushtoi Shqipërisë dhe atyre shqiptarëve që do të trashëgojnë pushtetin aty.
Ja çfarë vendosëm:
Shokët shqiptarë, për të ruajtur pushtetin duhet të pranojnë
respektimin e të drejtave të njeriut dhe pluralizmin politik. Ne e dimë se sa e
vështirë është të pranoni respektimin e të drejtave të njeriut, pasi kjo bije
kryekëput në kundërshtim me idetë bazë të marksizëm-leninizmit dhe me të gjithë
instiktet tuaja, por jemi të bindur që ju do të gjeni forca ta pranoni këtë formalisht,
ndërkohë që realisht do të vazhdoni të mos i respektoni ato.
Pika më e nxehtë është pluralizmi politik. Ne ju udhëzojmë që
të jeni të fundit në Europë që ta pranoni pluralizmin politik. Kjo do t’iu japë
përparësi të mëdha. Gjithashtu, ju udhëzojmë t’i organizoni vetë partitë
politike, të ndara në dy kampe të mëdha – të majtë dhe të djathtë. Këtu duhet të
luani me kujdes. Në partitë e majta duhet të fusni elementë anti-komunistë (për
shembull, ish-ministra të brendshëm, ish-bij komunistësh, mbështetës të flaktë
të Enver Hoxhës, etj). Në krye të tyre mund të zgjidhni ndonjë anti-komunist të
thekur nga Fakulteti i Ekonomisë, apo Shkolla e Partisë Vladimir Iliç Lenin. Duhet
një njeri inteligjent që të ketë qef të prishë para, që luan kumar, dhe që s’ka
skrupuj, Për shembull Fatos Nano, për të cilin pjesmarrësit e mbledhje së
Katovicës kanë adhurim të veçantë. Ky do të jetë i përkohshëm/i përhershëm,
pasi do të luajë vetëm një rol kalimtar në shndërrimin e partisë tuaj nga Parti
e Punës së Shqipërisë, në Parti Socialist të Shqipërisë, por edhe do të
aktivizohet më vonë duke u rikthyer në pushtet. Nano dhe gjithë të tjerët do të
zëvendësohen përfundimisht me njeriun për të cilin ne jemi vërtet të shqetësuar
dhe për të cilin kemi vendosur që ta trashëgojë realisht pushtetin dhe pasurinë në Shqipëri.
Rreth Partisë kryesore të Majtë, do të krijoni parti të
tjera të majta satelite, në krye të të cilave mund të jenë ish-Ministra
Kulture, apo eksponentë të tjerë anti-komunistë të Partisë tuaj. Partitë e
majta do të jenë anti-komuniste.
Nga ana tjetër, partitë e djathta do të jenë pro-komuniste. Për
këtë do të duhet të dërgoni një numër të pakufizuar agjentësh të fshehur në këto
parti. Në krye të partisë më të madhe të djathtë, të cilën mendoj ta quani
Partia Demokratike kemi menduar të jetë mjeku dhe kryeagjenti komunist rus,
kardiologu Sali Berisha. Pjesmarrësit e Katovicës janë shumë të impresionuar
nga mundësitë dhe ambiciet e tij politike dhe shumë të shqetësuar që ai të
arrijë të trashëgojë një pjesë të pushtetit në Shqipëri. Krahas tij në atë
parti mund të fusni arkitektë, ish-të burgosur politikë, mjekë me shumicë,
matematicienë dhe pedagogë nga fakultetet e tjera. Por duhet që të gjithë të
jenë komunistë të vendosur.
Pra, pamja do të jetë kjo – nga njëra anë partitë
komuniste/antikomuniste dhe nga ana tjetër partitë antikomuniste/komuniste. Në
krye të këtyre partive do të jenë gjithmonë njerëzit tanë.
Po me ju, njerëzit që sot për sot keni pushtetin në Shqipëri,
me anëtarët e byrosë politike, me shoqen Nexhmie Hoxha dhe familjen e tyre, me
ju personalisht, çdo të bëhet? Juve kemi vendosur t’iu sakrifikojmë pjesërisht.
Nuk do t’iu lemë në duart e turmave, që t’iu shqyejnë fare, por do t’iu mbrojmë.
Ju mund të hani nga një ose dy vjet burg secili, por kjo është lule po ta
krahasosh me krimet që keni kryer gjatë dyzetepesë vjetëve në pushtet.
A do ta pranoni ju një zgjidhje të tillë? Natyrisht që do ta
pranoni, pasi iu sugjerohet nga Bashkimi Sovietik, që ju keni që në 1960tën që
e dëgjoni me vëmendje, sidomos kur iu thotë që të lini pushtetin. Gjithashtu,
ne e dijmë shpirtin tuaj vetmohues. Kur të merrni vesh se në interes të kujt do
të organizohet e gjithë kjo, do të hidheni përpjetë dhe do t’i thoni të gjithë
burgut “Hapu!”
Ja si do veproni. Hapi i parë do të jetë organizimi i hyrjes
në ambasada të disa mijëra njerëzve. Me këtë, do të largoni nga Shqipëria
elementët më të rrezikshëm. Në krye të tyre do të vini Syçin e Kinostudios.
Pas kësaj, do të organizoni lëvizjen studentore. Gjeni dikë nga
krahina e Doktorit që ta vini në krye të saj. Ti, shoku Ramiz, do të bësh një
mbledhje me përfaqësuesit e studentëve dhe pastaj do të pranosh pluralizmin. Këtu
fillon loja, pasi do futësh në veprim Berishën, që të dalë në krye të studentëve.
Ndërkohë, do fillosh të ngresh Nanon që të dalë në krye të PPSH-së. Me të dalë
në skenë partitë kryesore, vazhdo me ato anësore. Organizoni sa më shumë parti
që të jetë e mundur.
Filloni të lironi pak e nga pak nga burgu të dënuarit
politikë. Fillimisht ata do të shkojnë me partinë e antikomuniste/komuniste, ndërsa
më vonë do kalojnë me partinë komuniste/antikomuniste. Kuptoni?
Nanon, pasi ta ketë kthyer Partinë e Punës në Parti
Socialiste do ta sillni për nja një vit në pushtet. Lereni të vjedhë ca nga
ndihmat, pastaj, hiqeni, dhe vini Berishën. Këtij do t’i mbushni mendjen që ta
fusë Nanon në burg. Bindeni që t’iu rrasë edhe ju nga pak në burg.
Berishën lereni nja pesë vjet në pushtet, pastaj rrëzoheni.
Rrrëzimin do t’ia bëni në mënyrë sa më spektakolare, mundësisht me fishekziare
ose me të shtëna kallashnikovësh në ajër. Zhurma duhet të jetë sa më e madhe,
pasi këtu fillon përgatitja e ardhjes së Mesias, të dërguarit të Kominternit, në
pushtet. Ardhja Mesias do të jetë graduale, e natyrshme. Në fillim do të zëvendësoni
Berishën me ndonjë njeri të panjohur nga Gjirokastra. Pastaj ktheni në pushtet
Nanon, të cilin do ta keni nxjerrë nga burgu gjatë kohës së fishekziarëve.
Nano di vetë si të veprojë. Do t’ua sjellë njerëzve në majë
të hundës, duke hedhur para nëpër kazino, duke
ndërruar gratë, duke bredhur sa andej këndej dhe duke mos bërë asnjë kokërr
pune. Ndërkohë, Mesia do të fillojë të grumbullojë gjithmonë e më shumë pushtet.
Tani erdhi koha t’iu zbulojmë kush do të jetë Mesia e
komunizmit kapitalist. Mbledhja e Katovicës është e mendimit që, për Shqipërinë
ky njeri të jetë Ilir Meta (me të shoqen). Të gjitha lëvizjet do të bëhen në mënyrë
që të përfitojë sa më shumë pushtet dhe para Ilir Meta. Në fakt, ky është edhe
thelbi i Katovicës – lënia trashëgim e pushtetit komunist Ilir Metës.
Ilir Metës i duhen nja dy vjet si kryeministër, sa t’iu
mbushë mendjen njerëzve që mund ta bëjë atë punë dhe sa të krijojë mbështetje.
T’i jepet ndihmë e pakursyer këtij komunisti internacionalist të talentuar i cili,
më mirë se kushdo do të dijë t’i nxjerrë bojën të ashtuquajturës demokraci perëndimore.
Pas Ilir Metës, vini Majkon nja dy vjet të tjerë dhe pastaj sillni përsëri
Nanon. Ky do ta bëjë aq baltë, saqë do të hapë dy shtigje të rëndësishme:
nostalgjinë e njerëzve për Berishën, dhe përçarjen brenda Partisë Socialiste.
Kështu do të krijohet mundësia që PS të ndahet në dysh dhe në
krahun e vogël të saj të dalë Ilir Meta, tashmë i fuqizuar ekonomikisht si
milioner dhe bos. Në krahun tjetër do të vihet dikush që duket sikur s’ka asnjë
lidhej me Partinë Socialiste dhe me politikën, Edi Rama. Po, po, Edi Rama, basketbollisti,
piktori, ai djali i gjatë. Mos u çudisni, Katovica ka shumë konsideratë për të.
Berishën lëreni nja tetë vjet në pushtet, por jo në pushtet
të pakufizuar. Lëreni në pushtet të kushtëzuar. Të kushtëzuar nga aleanca me
Ilir Metën. Ky do të dijë ta kthejë administratën në korrupsion të kulluar dhe
ta vërë në shërbim të tij. Korrupsioni do t’i rrisë atij pushtetin dhe paranë
dhe, nga ana tjetër, do t’i nxjerrë bojën sistemit demokratik, duke i bërë njerëzit
që ta shohin me nostalgji komunizmin. Më vonë Metën do ta ndani nga Berisha dhe
do t’ia bashkoni Ramës. Në këtë mënyrë, Berisha do të humbasë zgjedhjet, por do
të krijohet situata ideale, të cilën e kemi planifikuar me aq hollësi ne në
Katovicë. Do të krijohet gjendja kur asnjë nga partitë e mëdha, as partia
komuniste/antikomuniste dhe as partia antikomuniste/komuniste nuk do të jenë në
gjendje të krijojnë qeveri pa përkrahjen e Ilir Metës – Mesias së Marksizëm
Leninizmit në Shqipëri. Vetëm ky do të jetë në gjendje t’ua zvjerrdhë
demokracinë shqiptarëve dhe t’i bëjë ata të qajnë për Enver Hoxhën. Natyrisht,
do të kenë kaluar njëzeteca vjet; ca nga ju do të kenë vdekur; por kujtimi i shokut
Enver, që ne Rusët e duam aq shumë, do të bëhet gjithmonë e më i dashur.
Shkurt, për Katovicën ka rëndësi jetike që në Shqipëri të
mbretërojë Mesia Ilir Meta.
Ne kemi besim se shokët shqiptarë, Byroja Politike e Partisë
së Punës së Shqipërisë, Ju personalisht shoku Ramiz dhe vetë Shoqja Nexhmije do
ta përqafoni planin tonë dhe do të dini se si të veproni për t’ia trashëguar
pushtetin në Shqipëri Ilir Metës. Ju urojmë punë të mbarë dhe suksese.
Rroftë Internacionalizmi Proletar! Lavdi Marksizëm
Leninizmit fitimtar! Rroftë Partia e Punës e Shqipërisë! I përjetshëm qoftë
kujtimi i shokut Enver Hoxha! Poshtë imperializmi Amerikan dhe social
imperializmi Sovietik! Uuups! Rroftë shoku Ilir Meta! Rroftë shoqja Monika
Kryemadhi! Rroftë Zamir Mane!
Shënim:
Origjinali në rusisht i kësaj letre gjendet në arkivin personal të zotit Mikail
Gorbaçov
Arben Kallamata