Zoti, seksi, orgazma, Nënë Tereza…dhe broçkulla të tjera

Arben Kallamata

Për referencë mund të shihni në: http://www.youtube.com/watch?v=Bg29DiUj0a0&feature=related

Një konkurs talenti në televizion, një djalë i ri me zë të bukur, një juri prej tre vetësh të impresionuar, dhe një sallë entuziaste. S’ka ku të vejë më bukur. Skena është Albanians Got Talent, 2010. Gjithçka shkon për bukuri deri kur i vjen rradha jurisë të komentojë. Këtu injoranca fillon të përzihet në mënyrë groteske me madhështinë; padija i ngatërrohet nëpër këmbë emocioneve boshe; fjalët pa kuptim ndërthuren me klishetë dhe të gjitha të shkaktojnë një pështjellim të paimagjinueshëm te zorrët.

Djali, Florian Nazifi, ka zgjedhur për të kënduar “Hallelujah” të Leonard Kohen. Në konkurs është paraqitur si fetar, prandaj ka zgjedhur edhe këngën me titullin “Hallelujah”. E këndon anglisht. Duket që s’e di gjuhën. Po ta dinte, nuk do ta këndonte me aq përgjërim atë këngë që s’ka të bëjë fare me zotin. Më e bukura është që këtë nuk e dijnë as dy nga anëtarët e jurisë, të cilët hyjnë në rolin e teologëve të thekur, ndërkohë që i treti vihet në siklet dhe s’di si t’i nxjerrë nga situata.

Pavarësisht titullit fetar dhe referencave nga Testamenti i Vjetër, te “Hallelujah” Kohen i këndon me stilin e tij të famshëm dashurisë, ose më saktë, seksit. Madje kënga është cilësuar edhe si himn për orgazmën. Titulli dhe përsëritja në refren e fjalës “Hallelujah” përmban elementë sarkastikë, tipike për poezinë e Leonard Kohen. Për të “lord” është orgazma, dhe Hallelujah i kushtohet këtij çasti sublim. S’ka dyshim që “Hallelujah” është perlë poetike dhe muzikore. Ironia e situatës është se as djaloshi i ri i talentuar Florian Nazifi, as dy anëtarë të jurisë nuk e kanë idenë për çfarë flet kënga.

Ja komentet pas këngës, me disa ndërhyrje të mijat për sqarim.

Altin Basha – Në mos gabohem, ju i perkisni kishes Ungjillore, apo jo?

Florian Nazifi – Po.

Altin Basha – Dhe para pak ditesh ungjillorët u shpallen si feja e peste zyrtare ne Shqipëri. E ku ka më mirë se sa të zyrtarizohen edhe në “Albanian Got Talent” me nje talent si ty.

Këtu fillon e folura në stilin futja si të të vijë. Nga na doli kjo “fe zyrtare”? Shqipëria është vend laik dhe nuk ka fe zyrtare. Shqipëria ka liri fetare, por jo fe zyrtare. Shteti shqiptar, zyrtari, është i shkëputur me kushtetutë nga fetë. Në shqipëri mund të vijnë misionarë nga të katër anët e botës, të shpërndajnë ndihma dhe të rekrutojnë hallexhinj, të ngrenë kisha, xhami, tempuj, piramida, pirgje gurëesh e çfarëdo t’iu dojë qefi. Por fe zyrtare nuk ka. Ka disa fe që kanë arritur të kenë festa zyrtare, por jo fe zyrtare. Sidoqoftë, nëqoftëse juria e “Albanians Got Talent” ka autoritet të zyrtarizojë fetë, hallall i qoftë, emisionit, jurisë dhe fesë që zyrtarizohet.

Paraqitësja – Aleluja, apo jo?

Paraqitësja bën lidhjen logjike midis idesë të feve zyrtare dhe fjalës “Hallelujah” – pra jemi në të njëjtat ujra, po flasim për fe tani, religjion, si i thonë në shqipe moderne.

Altin Basha – Aleluja. Në përformancën tënde të parë unë pashë një njeri që këndonte me adhurim dhe lirizëm për zotin, kurse sonte pashë një njeri që me fuqinë e dhënë nga zoti e çon përtej adhurimin dhe bëhet i adhurueshëm.

Adhurim, adhurimin, adhurueshëm - Blah, blah, blah! Ku e mori vesh ky që fuqinë për të kënduar atij djalit ia ka dhënë zoti? Mund t’ia ketë dhënë djalli. Ose, Zana e Maleve. Ose mund t’ia ketë dërguar i xhaxhai nga Amerika. Ah, po, e pa te fjalët e këngës së Kohenit:



There was a time you let me know[1]

What's really going on below

But now you never show it to me, do you?

Këtë e konfirmon edhe anëtarja tjetër e jurisë:

Rovena Dilo – Thonë që zoti i zgjedh njerëzit të cilët kanë vokacion ndaj tij. Kështu thuhet.

Kush e thotë? Ku thuhet? Na jep ndonjë reference, të lutem! Mos ndoshta te vargjet:



Maybe there’s a God above[2]

But all I’ve ever learned from love

Was how to shoot at someone who outdrew you

Uups! Maybe?! Ndoshta?! Ndoshta po, ndoshta jo. Kush po e çan kokën. Leonard Kohen jo e jo. Por me sa duket as i devotshmi këngëtar, që s’merr mundimin të kuptojë fjalët që po këndon. Dhe, çështë më e çuditshmja, as të përndritshmit anëtarë të jurisë që komentojnë si e ëma e Zeqos majë thanës. Po prit, Rovena s’ka mbaruar. Ajo duket e frymëzuar:

Rovena Dilo – Ai i ndriçon ata, i bën ata ta duan, ta ndjekin, t’i këndojnë në mënyrë të përhershme, në mënyrë konstante, dhe është një fat i jashtëzakonshëm, dhe është një fat shumë i madh sepse ne kemi të përzgjedhurën më të madhe të zotit, nënë Terezën.

Sa bukur e lidhi me Nënë Terezën. Himni për orgazmën i Leonard Kohenit, kënduar me aq pasion nga ungjillori (evangjelisti) i porsarekrutuar Florian Nazifi, në lidhje të drejtpërdrejt me Nënë Terezën. Zoti, seksi, orgazma, Nënë Tereza…Shoqërizim tepër interesant mendimesh.

Leonard Kohen (që tani s’merret vesh nëse po i këndon zotit apo nënë Terezës):



And remember when I moved in you[3]

The holy dove was moving too

And every breath we drew was Hallelujah

Rovena Dilo – Dhe unë mendoj që zoti të ka zgjedhur ty që të na kënaqësh edhe ne, jo vetëm që ta kënaqësh ti atë, ose dashurinë për të.

Këtu po, jam plotësisht në një mendje me Rovenën. Sinqerisht. Po a thua të jetë në një mendje edhe zoti?

Rovena Dilo – Kështuqë këtë zë të mrekullueshëm që ta ka dhënë zoti nuk ta ka dhënë t’i këndosh atij në kishën tënde Ungjillore, por ta ka dhënë t’i këndosh të gjithë shqiptarëve, kudo që janë, sepse zëri jot kaq i bukur dhe me dashuri kam përshtypjen që ka edhe pak zotin brënda.

Kjo punë është kështu: ne të themi që ta ka dhënë zoti zërin, por të themi edhe përse ta ka dhënë. Ta ka dhënë të na këndosh ne, jo atij. Në këtë pikë, ose Rovena ka qënë në komunikim të drejtpërdrejtë me zotin para se të fillonte programi televiziv, ose ia fut kot. Unë nuk shoh rrugë të mesme këtu.

Rovena Dilo – Zoti kështu na vjen. Na vjen në gjërat që ne i prekim, në gjërat që ne i duam, në gjërat që na duan, në gjërat që na emocionojnë. Ky është zoti. E bukura.

Zoti qënka e bukura. Këndvështrim tipik shqiptar për zotin. Me një fjalë, pa pikë përgjegjësie, pa pikë besimi, pa pikë përkushtimin. Sinqerisht, ky përfundim mua më pëlqen. Rovena është po aq ateiste sa edhe unë, pavarësisht atyre që thotë. I vetmi ndryshim është që unë e pohoj që s’besoj te ekzistenca e zotit. Ndërkohë që ne të gjithë e gjejmë zotin te vargjet e mrekullueshme të Leonard Kohenit:



I did my best, it wasn't much[4]

I couldn't feel, so I tried to touch

I've told the truth, I didn't come to fool you

And even though

It all went wrong

I'll stand before the Lord of Song

With nothing on my tongue but Hallelujah



Hallelujah, Hallelujah

Hallelujah, Hallelujah

Gjithë puna është si perceptohet zoti...



[1] Dikur më mësove, a e mban mend / ç’bëhej aty poshtë, te ai vend / megjitatë, asnjëherë s’më le të ta shihja, apo jo?



[2] Ndoshta ka zot aty përpjetë / dashuria më dha veç një mësim në jetë / se si t’i gjuaj atij që të vjen rrotull



[3] Po kur të hyra a të kujtohet / gugushja e shenjtë nisi të trazohet / dhe çdo frymë që thithnim ishte Haleluja



[4] Bëra sa munda, s’di a mjaftonte / nuk ndjenja gjë, dora fërkonte / dhe ndonëse vajti gjithçka për lesh / para Zotit të Këngës do të më gjesh / me buzët që këndojnë veç Haleluja



Ja edhe teksti i plotë i mrekullisë së Kohenit të cilin, natyrisht, nuk kam marrë guximin ta përkthej:



"Hallelujah"



Now I've heard there was a secret chord

That David played, and it pleased the Lord

But you don't really care for music, do you?

It goes like this

The fourth, the fifth

The minor fall, the major lift

The baffled king composing Hallelujah

Hallelujah

Hallelujah

Hallelujah

Hallelujah



Your faith was strong but you needed proof

You saw her bathing on the roof

Her beauty and the moonlight overthrew you

She tied you

To a kitchen chair

She broke your throne, and she cut your hair

And from your lips she drew the Hallelujah



Baby I have been here before

I know this room, I've walked this floor

I used to live alone before I knew you.

I've seen your flag on the marble arch

Love is not a victory march

It's a cold and it's a broken Hallelujah



Hallelujah, Hallelujah

Hallelujah, Hallelujah



There was a time you let me know

What's really going on below

But now you never show it to me, do you?

And remember when I moved in you

The holy dove was moving too

And every breath we drew was Hallelujah



Hallelujah, Hallelujah

Hallelujah, Hallelujah



Maybe there’s a God above

But all I’ve ever learned from love

Was how to shoot at someone who outdrew you

It’s not a cry you can hear at night

It’s not somebody who has seen the light

It’s a cold and it’s a broken Hallelujah



Hallelujah, Hallelujah

Hallelujah, Hallelujah



You say I took the name in vain

I don't even know the name

But if I did, well really, what's it to you?

There's a blaze of light

In every word

It doesn't matter which you heard

The holy or the broken Hallelujah



Hallelujah, Hallelujah

Hallelujah, Hallelujah



I did my best, it wasn't much

I couldn't feel, so I tried to touch

I've told the truth, I didn't come to fool you

And even though

It all went wrong

I'll stand before the Lord of Song

With nothing on my tongue but Hallelujah



Hallelujah, Hallelujah

Hallelujah, Hallelujah

Hallelujah, Hallelujah

Hallelujah, Hallelujah

Hallelujah, Hallelujah

Hallelujah, Hallelujah

Hallelujah, Hallelujah

Hallelujah, Hallelujah

Hallelujah